W niedzielę w gminie Maciejowice odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej żołnierzy wileńskiej brygady kawalerii: Pułku 4. Ułanów Zaniemiejskich, 13. Pułku Ułanów Wileńskich, 3. Lubelskiego Dywizjonu Artylerii Konnej, 7. Szwadronu Pionierów, 3. Szwadronu Łączności, który we wrześniu 1939 roku bronili most na Wiśle w miejscowości Przewóz.

Tablica jest wyrazem pamięci rodzin Ułanów, społeczeństwa gminy Maciejowice i Ułanów Kawalerii Ochotniczej im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich.

Niedzielna uroczystość rozpoczęła się mszą świętą odprawioną przed budynkiem Szkoły Podstawowej w Antoniówce Świerżowskiej. Nabożeństwo sprawowali: proboszcz maciejowickiej parafii ks. Stanisław Marczuk oraz ks. kapelan Stanisław Strycharczyk.

Następnie uczestnicy uroczystości przeszli pod tablicę przy świetlicy wiejskiej w miejscowości Przewóz upamiętniającą obrońców mostu na Wiśle. Na czele pochodu szli: członkowie Fundacji Pułku 4. Ułanów Zaniemiejskich, Stowarzyszenia Kawaleryjskiego 1. Pułku Strzelców Konnych, Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich, poczet wojskowy z 9 Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego z Lidzbarka Warmińskiego i Oddział Kawalerii Konnej. Zgromadzonych przy tablicy gości oraz mieszkańców gminy Maciejowice przywitał Mariusz Kowalski, szef Szwadronu 13. Pułku Ułanów Wileńskich, po czym Edward Jaworski odczytał list od posła Grzegorza Woźniaka. Rys historyczny wydarzeń w Przewozie w w czasie II wojny światowej przedstawił rtm. Zygmunt Kandora.

Ryszard Brodziak, zastępca wójta gminy Maciejowice podziękował gościom przybyłym na uroczystość odsłonięcia tablicy i uczestnictwo w żywej lekcji historii – Ziemia maciejowicka nasiąknięta jest krwią bohaterów na przekroju wielu wieków (…) Wszyscy zaświadczą, że u nas pamięta się o tych, którzy oddali swoje życie ratując niepodległą ojczyznę. Miejsca są zadbane, odnawiane i poświęcane i tam idą nauczyciele historii z dziećmi, którym są wpajane patriotyczne wartości – mówił zastępca wójta.

Odsłonięcia tablicy poświęconej obrońcom mostu na Wiśle dokonali: wdowa po ułanie Pułku 4. Ułanów Zaniemejskich, Włodzimierz Syta – prezes Fundacji Oddziału Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4. Ułanów Zaniemejskich, komandor Henryk Kalinowski – uczestnik powstania warszawskiego, członek Zarządu Głównego Związku Kombatantów RP i zastępca wójta gminy Maciejowice Ryszard Brodziak. Ostatnim punktem oficjalnej części uroczystości było złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod tablicą poświęconą obrońcom mostu na Wiśle. Potem mieszkańcy gminy Maciejowice mogli podziwiać pokaz musztry konnej w wykonaniu członków organizacji pułkowych, który odbył się na boisku przed Szkołą w Antoniówce Świerżowskiej. Prezentację militarną przygotował Gminny Ośrodek Kultury w Maciejowicach. Nie zabrakło również ciepłego posiłku w postaci wojskowej grochówki.

- 76 lat temu, w miejscu, w którym się znajdujemy był wybudowany w przeciągu dwóch miesięcy – od początku kwietnia do 12 czerwca 1939 roku - most wojenny, który był wpisany w plan mobilizacyjny stworzony na początku 39 roku, w momencie kiedy była już jasna sytuacja, że spodziewamy się wojny i agresji ze strony niemieckiej – wyjaśnia Michał Jaworski ze Stowarzyszenia 1 PSK im. Cesarza Napoleona . - Początkowo broniony był przez oddział maciejowicki z ośrodka zapasowego w Garwolinie. Po trzech dniach obrony, przy bombardowaniu tego mostu obrona się rozpierzchła. Wtedy jeden z dowódców, który tutaj przebywał z korpusu ochrony pogranicza rotmistrz Gwidon Salomon zorganizował oddział z rozbitków przechodzących przez ten most, nazwany „grupą rotmistrza Salomona”, która do 9 września broniła tego mostu obsadzając pozostawione przez poprzednią obsługę działa i sprzęt na tej stronie Wisły. W momencie kiedy zaczęły się zbliżać jednostki niemieckie i bezpośrednio zagrażać temu mostowi i przejściu na wschodnią stronę Wisły. Przy ataku 9 września most został wysadzony w powietrze a Gwidon Salomon wraz ze swoim oddziałem zabezpieczał Maciejowice i rejon środkowej Wisły przed atakami ze wschodu, na linii Żelechów – Gończyce, które zresztą i tak nastąpiły około 15 września – mówi członek Stowarzyszenia.

Autor: Adrian Stoń